رقابت فروشگاه‌هاي اينترنتي کوچک

اين روزها ديگر خريد اينترنتي ميان مردم به عنوان يکي از شيوه‌هاي کم‌دردسر و راحت خريد رايج شده است.
به گزارش سرويس بازار ايسنا، حامد بيدي مديرعامل مرکز طراحي اسپيرال، يادداشتي درباره مزيت‌هاي رقابتي فروشگاه‌هاي اينترنتي کوچک نوشته که در ادامه مي‌خوانيم:
با افزايش ضريب نفوذ اينترنت و رشد ?? برابري دسترسي به اينترنت در کشور در طول چهار سال گذشته، خريد آنلاين نيز به عنوان يک رفتار کاربري معمول بين کاربران شناخته مي‌شود. در اين ميان البته حضور قدرتمند فروشگاه‌هاي اينترنتي بزرگ همچون ديجي‌کالا و باميلو که به لطف جذب سرمايه‌گذاران بزرگ داخلي و خارجي توانسته‌اند خدمات خود را گسترش دهند و اعتماد بخش قابل توجهي از مردم را جذب کنند بي‌تأثير نبوده. از طرفي شاهد آن هستيم که بخش قابل توجهي از تبليغات تلويزيوني و اکران‌هاي بيلبوردي به معرفي خدمات آنلاين تجاري مي‌پردازند و اين مسأله نيز فرهنگ استفاده از خدمات آنلاين و به ويژه خريد آنلاين را ميان عموم مردم کاملا جا انداخته است.
اما در کنار فروشگاه‌هاي اينترنتي بزرگ که اغلب مردم آنها را مي‌شناسند، هزاران فروشگاه اينترنتي کوچک نيز توسط صاحبان کسب و کار راه‌اندازي شده است. فروشگاه‌هايي که اميدوارانه سعي مي‌کنند در حوزه فروش محصولات خودشان جايگاهي پيدا کنند و دغدغه اصلي آنها مغلوب شدن توسط بنگاه‌هاي اقتصادي بزرگي است که ميلياردها خرج تبليغات خود مي‌کنند. نگراني از اينکه شايد همان اتفاقي که با ظهور فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي بزرگ در کشورهاي توسعه يافته افتاد و خرده‌فروشي‌هاي محلي را نگران مي‌کرد، در اين زمينه نيز در حال رخ دادن باشد.
بررسي‌هاي ميداني اما چيز ديگري را نشان مي‌دهد. بازار رقابت فروشگاه‌هاي اينترنتي کوچک اگرچه تحت تأثير غول‌هاي تجارت الکترونيک ايران قرار گرفته، اما هنوز به اندازه‌اي هست که امکان کسب درآمدهاي قابل توجهي را براي اين بخش از فروشندگان فراهم کند. مشروط بر اينکه اين فروشگاه‌ها يک يا چند مزيت رقابتي را در بازار خود حفظ کنند. در اين مطلب نگاهي داريم به چند روش که براي دوام و توسعه فروشگاه‌هاي اينترنتي کوچک مي‌تواند بسيار موثر باشد و براي هر کدام از ميان سايت‌هايي که مرکز طراحي اسپيرال آن‌ها را طراحي کرده است مثال‌هايي مي‌آوريم. شايان ذکر است مرکز طراحي اسپيرال تاکنون پنج تنديس در زمينه طراحي وب از جشنواره وب ايران را به خود اختصاص داده است.
?. فروشگاه‌هايي با رويکرد تخصصي
اگر يک فروشگاه اينترنتي تصميم به فروش محصولاتي در دسته‌بندي‌هاي متنوع و به صورت عمومي داشته باشد، احتمالا راه بسيار سختي را در پيش دارد. اينگونه وب‌سايت‌ها به علت محدوديت بودجه و امکانات لجستيکي معمولا نمي‌توانند در تمام دسته بندي‌هاي خود ليست جامعي از محصولات مربوط به آن دسته را پوشش دهند. بنابراين تجربه کاربري يک خريدار وقتي در يک دسته‌بندي امکان مشاهده تعداد کمي از محصولات را دارد بسيار نامطلوب خواهد بود. چنين کاربري ترجيح مي‌دهد از يک فروشگاه اينترنتي که تنوع بيشتري در محصولات دارد استفاده کند. اما اگر يک فروشگاه اينترنتي با تکيه بر تخصص و تجربياتي که مدير کسب و کار احتمالا در بازار آفلاين پيدا کرده، محصولات خود را محدود به يک موضوع مشخص کند احتمالا مي‌تواند جايگاه برند خود را سريع‌تر ميان مخاطبان ارتقاء بخشد. بسياري از اوقات مردم ترجيح مي‌دهند يک محصول را از فروشگاه تخصصي مربوط به آن زمينه بخرند تا بتوانند علاوه بر تنوع انتخاب، از مزايايي نظير اطلاعات فني دقيق‌تر و مشاوره تخصصي نيز بهره ببرند. از طرفي گاهي يک فروشگاه اينترنتي مي‌تواند محصولاتي را به فروش بگذارد که به خاطر ماهيت آنها از طريق ساير فروشگاه‌هاي اينترنتي قابل تهيه نباشند. فروشگاه اينترنتي برند بانو اين نکته را به خوبي دريافته است. اين فروشگاه اينترنتي که در زمينه فروش ظروف آشپزخانه نظير سرويس قاشق و چنگال، قابلمه سراميکي، ظروف کريستال و... فعاليت مي‌کند، بيشتر روي برندهايي کار مي‌کند که به صورت انحصاري واردات آن‌ها توسط مديران آن وبسايت انجام مي‌پذيرد و بنابراين علاوه بر قيمت رقابتي، کمتر مي‌توان در ساير فروشگاه‌هاي اينترنتي آنها را پيدا کرد. انتخاب برندهاي معتبر بين‌المللي و فروش انحصاري آنها تبديل به يک مزيت رقابتي بي نظير براي اين فروشگاه اينترنتي شده که با کمک سئوي مناسب در کلمات کليدي مربوط به آن برند توانسته به سرعت فروش قابل توجهي را از آن خود کند. يا مثال خوب ديگر در اين زمينه وبسايت جواهرات الف‌دال است، که به عنوان طراح و سازنده جواهرات ايراني توانسته است محصولاتي انحصاري را از طريق بستر آنلاين خود به مشتريان اين برند به فروش برساند. محصولاتي که توسط اين برند به صورت اختصاصي طراحي و توليد مي‌شوند.
?. ايده‌هاي مبتکرانه مبتني بر رفتار خريد
هر کسب و کار آنلايني براي رقابت در بازار خود نياز به مزيت‌هايي خلاقانه دارد تا بتواند جايگاه خود را در ميان رقباي خود تثبيت کند و مشتريان وفادار بيشتري کسب کند. فروشگاه‌هاي اينترنتي کوچک به راحتي مي‌توانند چنين ايده‌هايي را اجرا کنند. ايده‌هايي که گاه به خاطر پردردسر بودن، مقياس‌پذيري سخت يا نداشتن تخصص، کمتر مورد استقبال طراحان و مديران فروشگاه‌هاي اينترنتي بزرگ قرار مي‌گيرند. براي پيداکردن اين ايده‌ها صاحبان کسب‌وکارهاي تخصصي بر مبناي تجربيات خود بايد «رفتار خريد» را در آن زمينه تحليل کنند. پيش‌نياز اين تحليل رفتاري، «کاربرپژوهي» است که بتوان پيش‌فرض‌هاي غلط را با کمک آن تشخيص داد و به داده‌هاي آماري درست رسيد. يادمان باشد فروشندگان سنتي و خرده‌فروشان آفلاين بيشتر از هر کسي متغييرهاي موثر بر پروسه خريد را در زمينه تخصصي خود مي‌شناسند. براي مثال مي‌توانيم به فروشگاه اينترنتي فاميلاکالا اشاره کنيم که بر پايه يک فروشگاه فيزيکي در تهران ايجاد شده و در زمينه فروش هود، سينک، گاز و ساير اقلام بزرگ آشپزخانه فعاليت مي‌کند. اين فروشگاه در کنار توليد محتواي غني و مشاوره تخصصي رايگان خود، بخشي را ويژه طراحان آشپزخانه و کابينت‌سازان اختصاص داده است و براي آنها پروفايلي رايگان به منظور معرفي خدمات و ارائه نمونه‌کارهايشان روي وبسايت در نظر گرفته است. بدين‌ترتيب توانسته از پتانسيل جامعه طراحان و صنعتگران اين حوزه براي بازاريابي و شناساندن برند خود به گونه‌اي بهره ببرد که هيچ فروشگاه اينترنتي بزرگي تا کنون امکان استفاده از آن را نداشته است.
?. فروش منطقه‌اي
اگرچه خدمات فروشگاه‌هاي اينترنتي بزرگ دائما در حال بهينه شدن است، اما همچنان محدوديت‌هاي مربوط به يک کسب و کار مقياس‌پذير وسيع را دارند. بسياري از فروشگاه‌هاي اينترنتي کوچک در کنار مزاياي رقابتي متنوعي که مي‌توانند به واسطه تخصصي بودن و ابتکار عمل خود داشته باشند، مي‌توانند روي فروش منطقه‌اي و محلي خود تمرکز بيشتري داشته باشند. با اين رويکرد، علاوه بر جذب اعتماد به خاطر دسترسي راحت‌تر به مرکز اصلي ارائه خدمات در منطقه خود، مي‌توانند خدمات ارسال سريع‌تر و باکيفيت‌تري نيز داشته باشند. براي مثال در بسياري از فروشگاه‌هاي اينترنتي بزرگ به خاطر فروش بالا و سيستم انبارگرداني پيشرفته خود، حداقل يک روز تا دريافت کالا در همان شهر و تا چند روز در ساير شهرها ممکن است روند پردازش و ارسال طول بکشد. در حالي که يک فروشگاه منطقه‌اي در تهران مي‌تواند در عرض کمتر از يک ساعت از ثبت سفارش، کالاي مورد نظر را به دست سفارش‌دهنده برساند. اين اتفاق در مورد فروشگاه‌هاي ساير شهرها نيز مي‌تواند صادق باشد. يک فروشگاه اينترنتي که مرکزيت آن در شهرهاي ديگري به جز تهران است، به صورت بالقوه پتانسيل تبديل شدن به برند محلي آن استان را دارد.
به ليست فوق مي‌توان موارد زيادي را اضافه نمود. اما آنچه مسلم است آن است که شرايط امروز تجارت الکترونيک ايران با ده يا پنج سال گذشته کاملا متفاوت است. افرادي که در اين زمينه وارد عرصه مي‌شوند بايد نگاهي جدي و تخصصي به اين موضوع داشته باشند و به هيچ وجه به عنوان يک کسب و کار جانبي به آن نگاه نکنند. به عبارت ديگر، در بازار رقابتي شديدي که در حال حاضر وجود دارد، و بخش قابل توجهي از خرده‌فروشي به صورت غيرمتمرکز و غيرحرفه‌اي بر بسترهاي اينستاگرام و تلگرام صورت مي‌پذيرد، توصيه مي‌شود افرادي که تصميم به راه‌اندازي يک فروشگاه اينترنتي بر بستر وب دارند، بودجه قابل توجهي براي هر سه فاز طراحي و توسعه، تأليف و طراحي محتواي تخصصي، و نيز راهکارهاي افزايش بازديد نظير سئو و تبليغات اينترنتي در نظر داشته باشند. بودجه‌اي که منطقا نبايد خيلي کمتر از هزينه راه‌اندازي يک فروشگاه فيزيکي باشد تا بتواند با کمک مزيت‌هاي رقابتي که در اين يادداشت اشاره شدند، بازدهي مناسب و مقرون به صرفه‌اي داشته باشد.